Chrystus Ubiczowany

  • Nr inwentarza: 1-2/MDR
  • Materiał: olej, płótno, blacha srebrna, częściowo pozłacana
  • Czas powstania: 2 poł. XVII w.
  • Pochodzenie: Parafia Trójcy Świętej w Czudcu, oryginalnie być może Kresy Wschodnie

Ten sporej wielkości obraz ołtarzowy (124 x 93,6 cm) najpewniej był czczony jako słynący łaskami, o czym świadczy srebrna koszulka na niego nałożona. Został namalowany w drugiej tercji XVII wieku. Wotywne sukienki nałożono na niego w 1697 r., o czym świadczy data w napisie fundacyjnym: *A*1697*DO*K*T*O*D*DO*OBRAZU*PANA*JEZUSA*GRZYWIEN*18*

Po 63 latach został ponownie udekorowany dodatkami wotywnymi w postaci złoconych atrybutów. Poświadcza to napis wzdłuż jednego z nich (łodyga trzciny): 1760 24 AUG. WOTUM OD WIELMOŻNY PANI [APOLONI] KAWIECK[IEY] STOLNIKOWY LATYCZEWSKIEY DO [PANA JEZ]USA. Inskrypcja identyfikuje więc nam również fundatorkę tych wotów, Apolonię z d. Łaskażewską, która była żoną Jacka Kawieckiego (zm. 1776), starosty stryjeńskiego i stolnika latyczowskiego, a następnie Joachima Kadłubiskiego, “dożywotniczka Białego Kamienia po pierwszym mężu” (Herbarz Bonieckiego, 1839).

Nie wiadomo czy obraz pochodził z Latyczowa lub z jakiejś innej miejscowości na Podolu – choć wydaje się to wielce prawdopodobne. Malowidło zostało znalezione ok. 1991 roku na strychu plebanii w Czudcu. Nie jest wykluczone, że zostało ono tutaj przywiezione z terenów Podola i ukryte w parafii. Wzmianki w wizytacjach biskupich i innych źródłach z końca XVIII wieku na temat parafii wymieniają ołtarz Męki Pańskiej, jednak wszystkie zachowane nastawy ołtarze w kościele czudeckim są kompletne i żaden nie odpowiada formatowi tego obrazu.

Odnalezione malowidło było w bardzo złym stanie zachowania. Odnowione zostało w 1994 roku, w ramach pracy dyplomowej, przez Aleksandrę Adamską na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, pod kierunkiem mgr A. Stefańskiego. Autorka konserwacji wykonała również znakomitą kopię obrazu do osobnej prezentacji sukienki. Dzięki temu obecnie na naszej stałej ekspozycji można podziwiać oryginalny wizerunek w pełnej krasie, a sukienka wotywna znakomicie prezentuje się na kopii obrazu.

Możemy również porównać malowidło z samą sukienką. Ubiczowany Chrystus, ukazany w pochylonej pozycji, prezentuje swoje skrwawione plecy. Otoczony jest przez narzędzia Męki Pańskiej (tzw. arma Christi lub arma passionis). Co ciekawe, na koszulce wotywnej zaprezentowano takie, których nie ma na obrazie: koronę cierniową oraz kielich. Ponadto nie rzucający się w oczy hizop został zastąpiony wyraźnie odznaczającą się, pozłacaną gałązką trzcinową.

Malowidło wraz z sukienką stało się zalążkiem tworzącej się kolekcji Muzeum Diecezjalnego w Rzeszowie, o czym świadczą chociażby początkowe numery inwentarzowe obiektów.